Браславский район
«Спадчына». Браслав. Видео
Кто от заката до рассвета “взрывает” край бесконечных озёр? Что дарит вдохновение местным художникам? И где особенно сильно ощущаешь связь с прошлым?
«Спадчына». Браславские озёра. Видео
Край голубых озёр
Край голубых озёр Праз лясы, праз лугі, праз палеткаў прастор, Як да Храма іду — да браслаўскіх азёр. Віктар Шніп Нужно быть Поэтом, чтобы такими емкими словами передать свои чувства после встречи с краем голубых озер — Браславщиной. Нужно быть Поэтом, чтобы уметь так чувствовать. Но ведь в душе каждого человека есть поэтическая струнка, и она обязательно рано или поздно отзовется на красоту Браславского края. Это может случиться по-разному — у кого-то зазвучать мощным аккордом при первой же встрече, у кого-то постепенно возникать легкой проникновенной мелодией. Благословенен тот край, который может рождать такие чувства и который может рождать вдохновение. Сколько волнующих слов уже сказано о Браславщине, сколько еще будет сказано! Не так уж много в нашей стране уголков, которым посвящены целые поэтические сборники. Вспомним еще художников холста и фотомгновения, музыкантов.
Мой город. Браслав
Загадкі беларускай гісторыі. Сакрэт замку Іказнь на Браслаўшчыне
Іказнь – ціхая мясціна, паўз якую можна праехаць па трасе, нічога асаблівага не заўважыўшы, акрамя макавак касцельных ды царкоўных вежаў. А тут калісьці стаяў грозны замак, які сцярог межы Вялікага Княства Літоўскага. У даўнія часы Іказнь была немалым мястэчкам: на пачатку XVII ст. тут жылі каля 600 чалавек, а галоўнае – стаяў прыватны шляхецкі замак, незвычайны з розных прычынаў. Па-першае, ён адзін з нямногіх месціўся на востраве, па-другое – меў мураваныя сцены і вежы. У тыя часы тут была паўночная ўскраіна Вялікага Княства Літоўскага, таму ўзведзены Сапегамі ў першай палове XVI ст. замак у Іказні неўзабаве ўжо ваяваў – адбіваў штурмы то маскоўскіх, то шведскіх войскаў. Разбурылі яго расейцы ў Паўночную вайну. Сёння нявопытнае вока не ўбачыць у няроўнасцях на востраве сярод возера Іказнь рэшткаў старых фартыфікацыяў, а погляд адно затрымаецца на мурах касцёлу Божага Цела, адной з нешматлікіх беларускіх святыняў, дзе найбольш паслядоўна вытрыманы неараманскі архітэктурны стыль.Каб адкрыць для гледачоў слаўнае мінулае Іказні, доктар гістарычных навук Алесь Краўцэвіч паедзе туды разам з супрацоўніцай Браслаўскага музею Ганнай Базарэвіч і прагуляецца па мястэчку, апавядаючы ды паказваючы, што ж такога адметнага было і ёсць у Іказні.
Загадкі беларускай гісторыі. Опса: гісторыя мястэчка на Браслаўшчыне, якое кароль Панятоўскі падарыў італьянцу
Опса – старажытнае мястэчка на Браслаўшчыне – азёрны краі, непадалёк мяжы з Літвой. Калі прытрымлівацца версіі пра балцкую этымалогію назвы Опса, то яна азначае ўзбярэжжа ці проста плыткае месца. Што не дзіўна, бо побач акурат знаходзіцца аднайменнае возера. Знойдзены побач курганны могільнік ІХ – першай паловы ХІ ст., сведчыць пра тое, што паселішча тут існавала ўжо ў раннім сярэднявеччы. Пакінулі яго носьбіты культуры, якую археолагі называюць культурай смаленска-полацкіх доўгіх курганоў. Гэта азначае, што тут жылі крывічы. Цікава, што частка пахаванняў праведзена па язычніцкаму абраду целаспалення, ці крэмацыі, а больш познія – ужо паводле новага хрысціянскага абраду целапалажэння – інгумацыі. Упершыню ў пісьмовых крыніцах Опса згадваецца ў 1500 г. Вялікі князь Аляксандр Казіміравіч аддаў у часовае карыстанне двор, г.зн. маёнтак Опса смаленскаму князю, землі якога захапілі маскоўскія войскі – якраз ішла вайна з Масквой. Паводле адміністрацыйнай рэформы ў Вялікім княстве Літоўскім 1565–1566 гадоў, яно ўваходзіла ў Браслаўскі павет Віленскага ваяводства. Вялікі князь здаваў маёнтак у арэнду шляхецкім родам, якія неслі дзяржаўную службу. У XVIII ст. апошні вялікі князь і кароль Станіслаў Аўгуст Панятоўскі прыстроіў тут сваю фаварытку. Расея заняла Опсу пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай ў 1795 г. і ўключыла ў Ковенскую губерню.
Загадкі беларускай гісторыі. Таямніцы Пагошчы – вёскі з 1000-гадовай гісторыяй
Немалая, але даволі тыповая беларуская вёска на Браслаўшчыне аказалася мясцінай з тысячагадовай гісторыяй. На гэта паказвала сама назва, верагодна ад старажытнаславянскага «пагост» – месца збору даніны. Археолагі, правёўшы раскопкі курганоў ля Пагошчы пацвердзілі, так, тут жылі дружыннікі з адміністрацыі полацкага князя. А мясцовы краязнаўца Віктар Бунта адкрывае перад гасцямі і турыстамі багацейшы свет мясцовых легендаў і паданняў: пра возера з аднайменнай назвай, пра панскую сядзібу і парк, пра агромністыя навакольныя камяніскі, у чарадзейную сілу якіх мясцовыя людзі вераць і сёння.
Зямля беларуская. Браслаўскія азёры
Загадкі беларускай гісторыі. Браслаў – фарпост першай беларускай дзяржавы
Паселішча ўзнікла яшчэ ў жалезным веку на маляўнічым пагорку, аточаным блакітнымі азёрамі. Але ў сярэднявеччы Полацкае княства паставіла тут замак не з-за хараства мясцовасці, а дзеля стратэгічных мэтаў – абароны сваіх межаў і стварэння цэнтру ўлады над мясцовай ваколіцай. У познім сярэднявеччы і ў Новы час Браслаў захоўваў сваё стратэгічнае значэнне як моцны абарончы пункт блізка межаў з Інфлянцкім ордэнам, Пскоўскай рэспублікай, а пазней – Маскоўскай дзяржавай. Блізасць небяспечнай мяжы забяспечыла Браславу цікавую, але далёка не заўсёды спакойную гісторыю.