Витебский район

«Спадчына». Вiцебск. Видео

Кто во всех красках рассказал о городе художников? Сколько цвета нужно современным мастерам кисти? И каким видел мир знаменитый сын Витебска? Ответы на эти и многие другие вопросы ищите в самом художественном выпуске нашего проекта - Витебск.

Витебский великан

«От времени до времени появляются на земле люди-великаны. Но все, что до сих пор появлялось в этой области, бледнеет перед новым великаном... Чтобы иметь понятие о необыкновенном росте этого великана, достаточно сказать, что сапоги с голенищами, которые ему едва доходят до колен, обыкновенному смертному доходят до пояса, а 12-летний мальчик может в них поместиться совершенно свободно с головой. Через перстень, который великан носит на указательном пальце, проходит серебряный рубль». Из листка отрывного календаря 1905 года.

Хто заснаваў Вiцебск

Старажытнае паселішча, зь якога фактычна пачаўся наш горад, разьмяшчалася на Замкавай гары. Гэтая гара (іншыя назвы - Ламіха, Альгердава гара) існавала ў Верхнім Замку, на левым беразе Віцьбы, акурат там, дзе зараз месьціцца гарвыканкам і навакольныя будынкі. Замкавая гара вышынёй 15 метраў з пляцоўкай наверсе плошчай у адзін гектар амаль уся была зрытая ў канцы XIX стагодзьдзя пры пабудове мужчынскай гімназіі і акруговага суда ( зараз музэй мастацтва на плошчы Свабоды ). На сёняшні дзень тэрыторыю, займаную калісьці Альгердавай гарой, можна акрэсьліць так: з поўначы - Віцьба, з захаду - сквер Машэрава, з усходу - вул. Замкавая, з поўначы - мастацкі музэй. Умоўныя рэшкі гары можна яшчэ пабачыць у двары тэатра “Лялька”.

Загадкі беларускай гісторыі. На скрыжаваннях Еўропы. Старажытны Віцебск

З племяннога цэнтру крывічоў ужо ў канцы Х ст. пры зліцці малой рэчкі Віцьбы з магістральнаю Дзвіною вырас вялікі і багаты горад. Доўгі час Віцебск быў у цені Полацку і быў яму палітычна падпарадкаваны. У ХІІ ст. здабыў самастойнасць. Надзвычай спрыяльныя ўмовы для захавання ў зямлі арганічных матэрыялаў зрабілі Віцебск раем для археолагаў: сёння гэта найлепш даследаваны горад краіны, хоць загадак у яго гісторыі шмат. Да сёння трывае дыскусія пра тапаграфію Віцебску XIXIII стст. Ці могуць быць у Віцебску новыя археалагічныя адкрыцці? Што сталася з падземным музеем сярэднявечнага гораду?

Зямля беларуская. Вiцебск. На скрыжаваннi часоў

Калі па-над любімаю Дзвіной Неспяшлівыя воблакі праходзяць, Ты не спяшай, падумай i пастой: То не аблокі, а плывуць стагоддзі Высока, як далёкія вякі, І нізка, як нядаўнія трывогі, А ты стаіш на беразе paкi Ля тысячагадовае дарогі. У лета 974 вялiкая княгiня Вольга, жонка Iгара сына Рурыка, перамогшы яцьвягаў i печанегаў, вярталася з паходу по Заходней Дзьвiне. На адным з яе стромкiх берагоу княжыцкiе дружыны вырашылi спынiцца на адпачынак. Вольгу так упадабала гэтае месца, што засталася тут аж на два гады. Загадала закласцi замак драуляны, i назваля яго ад ракi Вiцьбы Двiцебскам. Так пачынаецца вiцебскi гарадскi летапiс, спiсаны Сцяпанам Аверкам з хронiкi Мiхаiла Панцырнага 1760 года. З тых часоў шмат вады пранеслi чорныя хвалi Дзвiны, а прыгожая легенда вабiць, прытягвае, надхняе.

Зямля беларуская. Волаты зямлi Вiцебскай

Загадкі беларускай гісторыі. Віцебск у Расеі. Пад імперскаю пятою

Віцебск трапіў у Расею ўжо пры першым падзеле Рэчы Паспалітай ды зрабіўся вядомым і шанаваным местам у імперыі. Расейцы тут шмат будавалі, зрабілі горад цэнтрам вялікае губерні з улучэннем у яе некаторых латышскіх і сучасных расейскіх тэрыторыяў. Які адбітак на абліччы гораду пакінула расейскае панаванне? Што ад яго засталося сёння? Ці ёсць у беларускім Віцебску расейскі дух?

Загадкі беларускай гісторыі. Віцебск у XX ст. Дарога да Беларусі

Адзін з найстаражытнейшых гарадоў Беларусі захаваў сваё значэнне буйнога гандлёвага ды прамысловага цэнтру і пасля захопу яго Расейскай імперыяй. Віцебск зрабіўся цэнтрам буйное губерні і месцам, дзе туліліся расейскія ўладныя ўстановы ды чынавенства. У пачатку ХХ ст. быў амаль цалкам зрусіфікаваны. Калі па стварэнні Савецкага Саюзу планавалася ўлучыць горад у склад Савецкай Беларусі – супраць выступілі мясцовыя камуністы. Чаму? Якім было вяртанне ў Беларусь спрадвечна беларускага гораду?

Загадкі беларускай гісторыі. Загінулыя замкі Віцебску

Віцебск з самага глыбокага сярэднявечча меў моцныя абарончыя ўмацаванні, як і належала багатаму гораду на беразе Дзвіны вялікага гандлёвага шляху. Пазней, з XVI ст., разбудова і ўмацаванне віцебскіх замкаў сталаcя жыццёва важнаю справаю з нагоды блізкага суседства агрэсіўнае Маскоўскае дзяржавы. Як сёння выглядаюць тры даўнія віцебскія замкі? Што ад іх засталося? Наколькі яны вывучаныя і што пра іх ведаюць самыя віцябляне?

Падарожжы з Жыгамонтам. Витебский район. Сураж

Паселiшча з назоваю Сураж ёсць яшчэ у Рассеi, на Украiне, у Польшчы i нават у Гiшпанii. Ну а што вызначае слова сураж, тут ёсць розныя версii. Што датычытца нашага беларусскага Суража, то у нашай старажытнай беларусскай мове ёсць такое слова сурожыцца. Гэтае азначае узлавацца i так пагражальна паглядзець. На каго адсюль глядзелi паграджальна нашае продкi, з вамi i даведаемся.